Çene Kıtlaması ve Çene Takırdaması Neden Olur?

Çene eklem rahatsızlıkları, çene katlaması ve çene takırdaması gibi sorunları da beraberinde getirmektedir. Çene eklem yerindeki sorunlara bağlı olarak, konuşurken, yemek yerken ya da çeneyi hareket ettirirken ortaya sesler çıkacaktır. Çene katlaması ve çene takırdaması sorunlarının altında, birbirinden farklı nedenler yatıyor olabilir.

Özellikle uyku esnasında diş gıcırdatma ya da diş sıkma huyu bulunan kişiler, çene katlaması ve çene takırdaması sorunlarıyla karşılaşabilirler. Diş gıcırdatma sorunlarına acil önlem alınmadığında, ilerleyen dönemlerde ağır çene ve diş problemleriyle karşılaşılacaktır. Çene eklem sorunlarının temelinde yatan sebepler ve olası sorunların çözümleri hakkında merak edilenler, yazı içerisinde detaylıca ele alınmıştır.

Çene Takırdamasının Sebepleri Nelerdir?

Çene eklem sorunlarının nedenleri, kişilerde çene kayması, çene takırdaması ve daha birçok sorunun oluşmasına yol açacaktır. Çene eklem sesleri ve çene takırdamasının nedenleri arasında sayılan faktörler şunlardır:

• Gece uykuda dişleri birbirine kenetleyerek sıkma
• Uykuda diş gıcırdatma
• Sürekli stres halinde olma
• Alt ve üst çenenin birbiriyle olan ilişkisini engelleyen yanlış protetik işlemler
• Dişlerde eksikliklerin olması
• Çene bölgesini etkileyen şiddetli darbe ve travmalar
• Diş diziliminin orantısız ve yamuk olması
• Spor esnasında yaşanan kazalar
• Sürekli sakız çiğneme

• Sert yiyecekleri çiğneme alışkanlığı
• Büyük lokmalarla yemek yeme
• Gülerken ve yemek yerken ağzı fazla açma
• Çeneyi sürekli germe ve hareket ettirme
• Yanakların ısırılmasıyla ortaya çıkan hareketler
• Baş ve boyun bölgesinde ortaya çıkan tümörler ya da sistematik hastalıklar
• Uzun süre devam eden travmatik dental operasyonlar
• Duruş bozuklukları ve postür hataları
• Psikolojik, psikiyatrik ve nörolojik bozukluklardan kaynaklanan sorunlar
• Doğuştan gelen anatomik bozukluklar ve gen aktarımıyla ortaya çıkan problemler
• Tırnak yeme ve kalem ısırma gibi alışkanlıklar

Yukarıdaki alışkanlıkların devam ettirilmesi, çene takırtılarının, çene kıtlamalarının ve çenedeki disk kaymalarının ilerlemesine yol açacaktır. Erken dönemde tedbir alınmazsa, hastalarda geri dönülmez rahatsızlıklar meydana gelir.

Çene Eklem Takırtılarının Belirtileri Nelerdir?

Çene sorunlarının bulguları şu şekildedir:

• Çiğneme esnasında çene ve yanak bölgesinde ortaya çıkan ağrı ya da yorgunluk hissinin oluşumu
• Çeneyi açıp kapatırken ortaya çıkan kayma hissiyatı
• Ağız açıklığı boyutunda azalmaların meydana gelmesi
• Sabah uyanıldığında çeneyi açmada zorlanmak
• Çene hareketlerinde ortaya çıkan tıklama ve sürtünme seslerinin oluşumu
• Çenenin bir anda kilitlenmesi
• Kulak ağrıları ve kulaklarda basınç hissinin oluşması
• Şakaklardan doğru ilerleyen şiddetli baş ağrılarının oluşumu
• Yemek yerken ya da çeneyi açıp kapatırken takırdama seslerinin oluşması
• Diş yüzeyinde aşınma ve dişlerde sallanma oluşumu
• Çiğneme kaslarının hacmindeki orantısızlık kaynaklı, yüz bölgesinde asimetri oluşumu
• Dişlerde hassasiyet oluşumu

Yukarıda sıralanan belirtilerle karşılaşıldığında, derhal bir uzmana başvurulması gerekir.

Çene Eklem Seslerinin Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çene takırtısını engellemek için yapılması gereken belli başlı yöntemler bulunmaktadır:

• Sakız çiğneme alışkanlığına son verilmelidir.
• Daha yumuşak dokulu yiyecekler tercih edilmelidir.
• Yemek esnasında ağız çok fazla açılmamalı ve yiyecekler küçük lokmalar halinde tüketilmelidir.
• Ön dişlerle yiyecekler ısırılmamalıdır.
• Uykuda diş sıkma ve diş gıcırdatma sorununu engellemek için gece plağı kullanılmalıdır.

İlerleyen ağrı ve takırtı sesleri için diş hekimlerinin başlatacağı tedavi yöntemlerine uyum sağlamak gerekir.

Yemek Yerken Çeneden Ses Gelmesinin Sebepleri Nelerdir?

Yemek esnasında çenenin takırdaması, çene eklem diskinde ortaya çıkan kayma ve farklı sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Çene eklem diskinin kayması ve kaydıktan sonra geriye doğru şekil alması, çene eklemlerinde ses oluşumuna yol açmaktadır. Eklem diskindeki sorunun asıl kaynağı, disfonksiyon ve kas spazmı sorunlarıdır. Belirtilen faktörler, dişlerin ağız kapanışını engelleyecek şekilde gelişmesi ve dizilmesidir. Diş diziliminin bozulmasına yol açan etken, genellikle 20’lik dişlerin çıkarak dişleri sıkıştırmasıdır.

Diş diziliminin bozulması, çene problemleri arasında yer almakta ve ortodontik tedaviyle düzene koyulmaktadır. Çene kemiğinde ve diskteki kaymaların normal hale getirilmesi için uzmanlar tarafından farklı tedavi yöntemleri kullanılacaktır. Belirtilen yöntemlerin başında, fizik tedavi uygulamaları yer almaktadır. Gerekli tedavilerin tamamlanması ve çene takırtısına yol açacak faktörlerden uzak durulması şartıyla, çene takırdaması ve çeneden gelen kıtlama sesleri ortadan kaldırılacaktır.

Yemek Yerken Oluşan Çene Takırdamasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yemekte oluşan çene seslerinin giderilmesi için yemek esnasında oldukça küçük lokmalar tercih edilmelidir. Büyük lokmaların çiğnenmeye çalışılması, ısırma esnasında ağzın çok fazla açılması ya da hızlı hızlı çiğneme çabalarına girilmesi, çene kemiği ve disklerde kaymalara yol açacaktır. Çene disklerinin yerinden hareket etmesiyle birlikte, çiğneme esnasında çeneden takırtı sesleri gelecektir. Yakın zamanda dolgu ya da diş tedavisi yaptırıldığında, çiğneme esnasında o bölgeden ses gelme riskinin olduğu unutulmamalıdır.

Çene ve dişlerden gelen sesler takip edildikten sonra, fiziki etkiler ve doğuştan gelen etkiler de dikkate alınmalıdır. Sürekli tekrarlayan çene sesleri için diş hekimlerine başvurulması ve tüm şikayetlerin iletilmesi gerekir. Diş hekimleri tarafından, xm ve tmj eklemlerinin durumu kontrol edilmektedir.

Çene Eklem Seslerine Yol Açan Durumlar Nelerdir?

Çene takırdaması nedenleri arasında yer alan faktörler, aşağıda listelenmiştir:

• Çok hızlı yemek yemek
• Çok büyük lokmaları çiğnemeye çalışmak
• Sürekli sakız çiğneme alışkanlığına sahip olmak
• Ağzı doldurarak yemek yemek
• Çok sert besinleri çiğnemeye çalışmak
• Uyku esnasında çeneyi birbirine kenetlemek
• Uykuda dişleri gıcırdatmak
• Tırnak yeme alışkanlığına sahip olmak
• Büyük boyutlarda diş taşı oluşumu
• Yanak ve dudak içini ısırma alışkanlığı
• Durduk yere çeneyi ve dişleri sıkmak
• Ani şekilde ağzı açmak

Yukarıda sıralanan faktörler, çene eklemi disklerinde kaymalara yol açacaktır. Çene diski kayması sonucunda da hastaların konuşması, yemek yemesi ya da çenesini hareket etmesi durumunda takırtı sesleri ortaya çıkar. Çene eklem seslerinin devamlı olarak görülesi ve bu seslere, kasılma ya da ağrı gibi etkenlerin de eşlik etmesiyle, kişilerin uzman muayenesinden geçmeleri gerekecektir.

NOT: Yalnızca bilgilendirme amaçlıdır, teşhis ve tedavi yerine geçmez.